“Camiler Hepimizin” Projesinin Çalıştayı Gerçekleştirildi!

Camiler, Kadınların da Kendini Ait Hissedeceği, İbadete Uygun, Temiz ve Yaşayan Mekânlar Olmalı!

KADEM’in 18 ay önce başlattığı, kadınların camilerden eşit yararlanabilmesini ve camilerin kadınlardan yana iyileştirilmesini hedeflediği “Camiler Hepimizin” projesinin ilk etabında sona gelindi. Kadınların cami kullanımı konusunda toplumsal farkındalık oluşturmak, sorunları gidermek ve mevcut şartları iyileştirmek adına başlatılan “Camiler Hepimizin” projesi kapsamında İstanbul, Eskişehir, Diyarbakır, Antalya ve Manisa’da bulunan 17 camide, ölçek uygulaması gerçekleştirildi. Aynı zamanda camilerin fiziksel şartları, erişilebilirlik ve etkinlik alanlarındaki durumlarının tespitine yönelik değerlendirmeler yapıldı.

Projenin saha sonuç çalıştayı, 25 Nisan 2023’te İstanbul’da düzenlendi. Açılış konuşmasını KADEM Yönetim Kurulu Başkanı Doç. Dr. Saliha Okur Gümrükçüoğlu’nun yaptığı çalıştaya, KADEM Mütevelli Heyet Başkanı Sümeyye Erdoğan Bayraktar, ilahiyat, sosyoloji, sanat tarihi, mimarlık gibi farklı disiplinlerden akademisyenler, alanında uzman isimler ve sivil toplum temsilcileri katıldı.

“Camiler Hepimizin” projesinin saha çıktılarının da tartışıldığı çalıştayda konuşan  Doç. Dr. Saliha Okur Gümrükçüoğlu, “Bizler, kadının en temel hak ve özgürlüklerinden biri olan ibadet özgürlüğünün önündeki tüm engellerin kalkması gerektiğine inanıyoruz. Bu sebeple de, ibadet mekânlarındaki sorunların giderilmesine ve mevcut şartların iyileştirilmesine yönelik çalışmalara öncülük ediyoruz.” ifadelerine yer verdi.

Gümrükçüoğlu; “Günümüzde kadın cuma namazına gidemez, vakit namazlarını evde kılsın” zihniyeti, kadınları camiden uzaklaştırıyor. Camileri sadece erkeklerin ibadet mekânı olarak gören ve dinle bağdaşmayan bu zihniyet, kadını camide “istenmeyen kişi” kabul ediyor. Bazı erkek cemaat, caminin içinde gördüğü kadınları “kadınlar bölümü o tarafta, bu tarafta” diyerek uzaklaştırmayı kendine vazife biliyor. Yine kendisini “caminin sahibi” olarak gören bu kişiler, kadınlara “kendilerini günaha sokmak üzere oradaymış” muamelesi yapıyor. Onları fitne sebebi olarak görüyor. Ve bu baskı, kadınlar olarak içimize öylesine yerleşmiş ki, sanki utanılacak bir iş yapıyormuş gibi kendimizi bir an önce namazı kılıp, camiden çıkmak zorunda hissediyoruz.” sözleriyle, kadınların camilerde yaşadıkları sıkıntılara dikkat çekti.

KADEM Başkanı Gümrükçüoğlu, sözlerine şöyle devam etti:

“Kadınları camiden ve cemaatten dışlamak, Hz. Peygamber’in sünnetinden de uzaklaşmaktır. Toplumsal hayatı imar edecek olan fırsat eşitliğinin önünü tıkamaktır. Her şeyden önce İslam’ın ruhu ile bağdaşmayan bir durumdur ve kabul edilemez. Elbette ki bu ülkede yaşayan Müslüman kadınlar ve bir Kadın Derneği Olarak bütün bu sorunlar karşısında sessiz kalamazdık. Camiler Hepimizin projesi, bu alanda atılmış en ciddi ve kararlı adımlardan biri…”

KADEM Başkanı son olarak; “Camiler Hepimizin, tek başımıza altından kalkabileceğimiz bir proje değildi. Diyanet İşleri, Müftülükler, Belediyeler, Kaymakamlıklar, proje süresince bize destek verdi. Umuyorum ki çalıştayımızın çıktıları, kadınların cami kullanımında yaşadığı sorunlarını anlama, ihtiyaçlarını tespit etme ve çözüm üretmede uzun vadeli çalışmalara da öncülük edecektir.” diyerek proje paydaşlarına ve çalıştaya katılanlara teşekkür etti.

Çalıştayda;

• Kadınların camilerde yaşadığı fiziksel sorunlar,
• Fırsat eşitliğini ihlal eden uygulamalar,
• Kadınları ve çocukları camiden uzaklaştıran zihinsel kodlar başta olmak üzere pek çok sorun ve bunlara ilişkin çözüm önerileri masaya yatırıldı.

Geniş bir katılımla gerçekleşen çalıştayda konuya dair önemli çıktılar elde edildi.

“Camiler Hepimizin” çalıştay sonuç raporunda yer alan maddelerden bazıları şu şekildedir:

• Kadınların camilerde yaşadığı sorunlar dini değil, sosyolojik temellidir. Bu sorunların çözümü için de zihinsel bir dönüşüm gerekmektedir. Cami görevlilerinden başlayarak toplumun tümüne yayılan eğitim ve farkındalık faaliyetlerine ihtiyaç vardır.
• Camilerin kadınlara ayrılan bölümlerdeki temizlik ve güvenlik sorunu yaygın olarak gözlemlenmiş, camilerin bu anlamda daha sıkı denetlenmesi, kurumlar arası iş birliğinin yapılması önerilmiştir.
• Kadınların sosyal ihtiyaçlarını karşılayabilmesi, çocuklarıyla vakit geçirebilmesi için, cami içlerinde uygun bölümlerin tahsis edilmesi önemlidir. Camilerin yapım sürecinde kadınların hem ekonomik hem de fiilen yer alması, söz sahibi olması gerekmektedir.
• Camiler sadece namaz kılmak için kullanılan mekânlar olmaktan çıkarılmalı; dinlenmek, sohbet etmek, eğitim almak gibi ihtiyaçların da giderildiği “yaşayan mekân” statüsü kazanmalıdır.
• Camilerin gençler ve çocuklar için yaşam alanı ve cazibe merkezi olabilmesi için projeler geliştirilmelidir.