KADEM Yönetim Kurulu Başkanı

Dr. Saliha Okur Gümrükçüoğlu
Platin Dergisi Mart Sayısında “İnovasyonda Kadın Projesi”ni Anlattı

İnovasyonda Kadın Projesi, 4 sene önce hangi vizyon ve misyonla hayata geçirildi? Nasıl bir sloganla yol alınıyor? Her sene farklı bir tema mı belirlendi? Bu projeyle nasıl bir farkındalık yaratılması hedefleniyor? Nihai amacınız nedir?

2015 yılında uygulamaya başladığımız İnovasyonda Kadın Projesi ile öncelikli hedefimiz girişimci kadınlarımıza ulaşmaktı. Hedef kitlemiz, hayata yenilik katan projeler üreten ama gerçekleştirmek için yeterli imkânı henüz bulamamış bütün kadınlardı. Özetle diyebilirim ki, toplumsal hayata değer katmak isteyen kadınları girişimcilik alanında cesaretlendirmek ve desteklemek üzere yola çıktık.

TÜBİTAK MARMARA TEKNOKENT ve KADEM iş birliğinde hayata geçirilen bu proje ile öncelikli ortak hedefimiz kadınların sektörel girişimcilik yeteneklerinin artmasıdır. Bununla birlikte inovatif iş fikirlerinin nitelikli teşebbüslere dönüşmesine ve bu fikirlerin yeni istihdam alanları oluşturmasına katkı sağlıyoruz. Kadınların ürettiği birbirinden orijinal projeleri hayata geçirmenin sevincini yaşıyoruz.

Her sene farklı bir tema belirlemiyoruz. Bir fikri, projesi olan her kadın girişimciye destek veriyoruz. Toplumda, kadın girişimcilerin kendi potansiyellerini sadece belli alanlarda ortaya koyabilecekleri gibi bir algı var. Fakat biz bu tür kalıplaşmış yargıların doğru olmadığını düşünüyoruz. Kadınların eğer isterse ve doğru kanallardan gerekli imkanlara ulaşabilirse her alanda verim sağlayabileceğine inanıyoruz. Çünkü 21. yüzyılın küresel zenginliğini elinde tutan bilişim ve teknoloji kadın girişimciler için de önemli fırsatlar içeriyor. Bu sebeple kadınların ürettiği ve hayata geçirdiği projelerin bilim, sanayi, endüstri, teknoloji gibi alanlarda da görünürlük kazanmasının önemli olduğunu düşünüyoruz.

Yeni ekonominin standartları ışığında hazırladığımız projemizi, sürdürülebilir girişimciliği hayata geçirmek gayesiyle uyguladık. Bu doğrultuda birçok kadına ulaşmış olmanın da mutluluğunu yaşıyoruz. Bir iş kurma niyeti olan ya da işini kurmuş olmasına rağmen henüz hedeflediği noktaya gelememiş kadınlarımız var. Projemiz bünyesinde gerçekleştirilen çeşitli eğitim, söyleşi ve tecrübe paylaşımları ile bu kadınlarımıza sektörün fırsatlarından eşit şekilde yararlanma imkânı sunma gayretindeyiz. Girişimciliğin önemli bir katma değer olduğunu bu proje sayesinde yaygınlaştırmak istiyoruz.

Kadınların farklı alanlarda desteklenmesinin önemine yönelik düşüncelerinizi alabilir miyiz?

Dünyada ve ülkemizde ekonomik kalkınma, girişimciliği de kapsayan önemli bir başlık. Özellikle son yıllarda girişimciliğin kadınları güçlendiren çalışma alanlarından biri haline geldiğini görüyoruz. Başarılı kadın girişimcilerin sayısı her geçen gün artıyor. Girişimci kadınlar projeleriyle hayata yenilik kattıkları gibi ülke ekonomisine de önemli ölçüde katkı sunuyorlar.

Bizler KADEM olarak, toplumun her alanında kadın ve erkeğin dengeli katılımına destek vermeyi kendine vazife edinmiş bir ekibiz. Bu doğrultuda ürettiğimiz söylem ve projelerle benimsediğimiz misyonu hakkıyla yerine getirmek adına gece gündüz çalışıyoruz.

Bu anlamda İnovasyonda Kadın Projesi, kadınların toplumsal katılımı konusunda adaleti sağlama çabasının bir tezahürüdür. Kadın girişimcilerimiz bu projeden aldıkları ilham ve yetkinlikle bilim ve teknoloji alanında da iş yapma imkânına kavuşuyor. Bu proje ile çalışma hayatında kadın ve erkeğin eşit fırsatlara erişmesi konusunu cinsiyet adaletinin sağlanması yolunda büyük bir adım olarak görüyoruz.

İnovasyonda Kadın Projesi kapsamında girişimci kampına dâhil olmak için ne gibi şartlar aranıyor? Eğitim, yaş, üniversite mezuniyeti, projenin hayata geçmiş olması gibi farklı kriterler varsa özetler misiniz?

İnovasyonda Kadın Projesi kapsamındaki girişimcilik kampına dahil olmak için aradığımız tek şart; Ar-Ge ve teknoloji odaklı iş fikrine yönelik bir projeye sahip olmaktır. Projeye katılmak için eğitim, yaş, üniversite mezuniyeti gibi herhangi bir kriter yok. Projesi olan ama hayata geçirmeye imkan bulamayan tüm kadın girişimcilere çağrıda bulunmaktayız.

Bugüne kadar kaç kadın bu programa başvurdu?

yılından 2019 yılına kadar İnovasyonda Kadın Projesine yaklaşık olarak 1000’in üstünde kadın girişimci başvurmuştur. Bu başvurular arasından ise hakem heyetinin uygun gördüğü projeler Girişimcilik Kampına katılmaya hak kazanmıştır.

Her yıl kamp sonunda kaçar proje seçildi ve bu proje sahiplerine ne gibi destekler sunuldu? Seçilen projelerin sahiplerine ne gibi imkân ve fırsatlar sunulduğunu anlatır mısınız?

Seçilen 5 kadın girişimcinin kendi şirketini kurması, TÜBİTAK ve KOSGEB’in verdiği desteklerden herhangi birini alması durumunda biz de KADEM olarak her girişimciye 25 bin TL destek sunuyoruz. Ayrıca TÜBİTAK Marmara Teknokent Kuluçka Merkezi (MARTEK) de katılımcılara proje çalışmaları için ilk bir yıl ücretsiz yer tahsisinde bulunuyor.

MARTEK ile nasıl bir iş birliği stratejisi üzerinden ilerleniyor?

2015 yılında başladığımız İnovasyonda Kadın Projesi’nde paydaşımız MARTEK ile kadının toplumdaki yerinin sağlamlaştığını görüyoruz. Ayrıca kadınların farklı alanlarda üretken olması sosyo-ekonomik anlamda gerek ailenin gerekse devletin güçlenmesinde etkili olmaktadır. Bu anlamda MARTEK’in yanında projeye dâhil olan yeni paydaşlarımız Bilişim Vadisi ve TOBB ETU ile çalışmanın, projelerin hayata geçirilmesi sürecinde büyük desteği olacağına inanıyoruz.

Hakem heyetinde kimler bulunuyor? Kaç kişilik bir kurul belirlendi? Projeler nasıl bir süzgeçten geçilerek seçiliyor? Bu noktada öne çıkan kriterler neler?

TÜBİTAK ile birlikte oluşturulan bağımsız jüriler, başvurular arasından en nitelikli ve uygulanabilir projeleri seçmektedir. Bu yıl Bilişim Vadisi ve TOBB ETU ile yaptığımız işbirliği sonucunda hakem heyetine farklı alanlardan uzmanlar da katılmaya başlamıştır.

TÜBİTAK MARMARA TEKNOKENT ve KADEM işbirliğinde gerçekleştirilen girişimcilik kampı üç aşamalı olarak gerçekleştirilmektedir. Birinci aşamada; Ar-Ge, bilim, teknoloji ve yenilik içeren iş fikri proje başvuruları, belirlenen tarihlere göre kabul ediliyor. İkinci aşamada, TÜBİTAK MARMARA TEKNOKENT hakemleri tarafından yapılan değerlendirmeler sonucunda projeler seçiliyor. Girişimcilik kampına katılmaya hak kazanan kadın girişimciler, beş gün boyunca akademisyenler, eğitmenler, girişimciler tarafından verilen finans ve pazarlama eğitimlerini de içeren geniş bir yelpazede girişimcilik dersleri alıyorlar. İnovasyonda Kadın Projesi kapsamında; Girişimcilikte Potansiyeli Hayata Geçirmek, Girişimcilikte İş Modeli Geliştirme, Proje Döngüsü, Girişimcilikte Pazar Analizi, Girişimcilikte Pazarlama, Değer Teklifi Oluşturma, Girişimcilik ve Start Up, İş Planı Geliştirme Dinamikleri, İş Planı Sunum Hazırlama, Girişimcilikte Maliyet Analizi, Ulusal ve Uluslararası fikri Mülkiyet Süreçleri, Girişimciler İçin İletişim Atölyesi, Girişimcilikte Güçlükleri Aşmak ve Liderlik, Girişimcilikte Fizibilite eğitimleri veriliyor.

Kamp sürecinde girişimci kadınlar “Melek Yatırımcılar” adını verdiğimiz sektörde tecrübeli kişilerle buluşma fırsatı da yakalamışlardır. Sektörde tecrübeli bu kişilerden kamp süresince fikirlerini nasıl geliştirebilecekleri, sektörde kendilerine nasıl yer bulacakları ile ilgili bilgiler de edinmişlerdir. Katılımcıların yatırımcılarla bir araya geldikleri ve projelerini anlattıkları bu süreç sonrasında seçilen 5 kişi inovatif fikirlerini gerçekleştirecek imkânlara kavuşmuş oluyor.

Nisan 2020’de gerçekleşecek 5. etkinlik kapsamında ne gibi değişiklikler olacak? Tarihi belli mi?

Projeyi uygulamaya başladığımız ilk yıldan beri “Bir Fikrim Var” sloganıyla girişimci kadınlara çağrıda bulunuyoruz. Bu yıl gerçekleşecek etkinlikte iki yeni paydaşımız olan Bilişim Vadisi ve TOBB ETU de bize katılacak. Paydaşlarımız ile birlikte iyi fikirlerle ülkemize ve insanlığa fayda sağlayan işlere imza atmayı ümit ediyoruz.

Kadın girişimcilerin proje sunumlarında ve projelerini hayata geçirirken en çok hangi konularda sorun yaşadıklarını gözlemlediniz?

Kadın girişimcilerin en çok sorun yaşadıkları konunun ticarileşme olduğunu gözlemledik. İçeriği güçlü olan projelerin dahi ticarileştirme noktasında ilerleme kaydetmesinin sıkıntılı olduğunu biliyoruz. Bu sebeple biz kendi projelerini hayata geçirmeye başladıklarında da girişimcileri yalnız bırakmıyor, onları bir yıl boyunca desteklemeye devam ediyoruz.

İnovasyonda Kadın projesi kapsamında başvuruda bulunan kadın adayların, son yıllarda en çok ilgi duydukları alanlar hangileri?

Projeye katılım sağlayan kadınların neredeyse hepsi farklı alanlarda fikirler üretiyor. Geçmiş yıllarda finale kalan projelere baktığımızda biomarker keşfinden, interaktif cloud media sistemlerine, bitkisel çikolatadan bağışıklık tarama kitine kadar birçok farklı alanda projeler üretildiğini görüyoruz. Bu sebeple kadınların sadece sınırlı birkaç alanda değil bilim, teknoloji, sanayi, endüstri gibi pek çok alanda var olabildiklerine sevinerek tanıklık ediyoruz.

2020 ve sonrasında kadın girişimcilerin ağırlık verip proje geliştireceği, yıldızı parlayacak alan ve sektörler sizce nelerdir?

Günümüzde çok farklı inovatif iş modelleri gelişmektedir. Dijitalleşme ve değişen tüketici alışkanlıkları ile ortaya çıkan yeni iş modelleri ve alanlar her sektörde farklı projelerin üretilmesinin de yolunu açmıştır. Şimdiye kadar İnovasyonda Kadın Projesinde başarılı olan katılımcılara baktığımızda bilişim, enerji, ilaç, kozmetik ve gıda gibi çok farklı sektörden kadını bir arada görebiliyoruz.

İstisnasız tüm sektörlere temas eden hayatın tüm alanlarında değişimin lokomotifi sayılan sektör, yazılım teknolojileridir. Yazılım teknolojileri, sürekli gelişen sektörler arasında yerini almış durumda. Bu alana gösterilen ilginin önümüzdeki dönemde artarak devam edeceğini düşünüyoruz.

2020 ve sonrasına yönelik gelecek projeksiyonunuzda hem KADEM hem de İnovasyonda Kadın Projesi kapsamında ne gibi yeni hedefleriniz bulunuyor?

Projeye ilk başladığımız günden itibaren kadın kalkınmasında, ulusal ve uluslararası dinamikleri göz önüne alıyoruz. Girişimci kadınları Melek Yatırımcılarla buluşturmayı ve uluslararası arenada daha görünür olmayı önemsiyoruz. Bu sebeple KADEM olarak, 8 Mart Kadınlar Günü dolayısıyla her yıl New York Genel Merkezi’nde gerçekleştirilen Kadının Statütüsü Komisyonu’nun oturumlarını takip ediyor ve dört yıldır katılıyoruz. Kadının Statüsü Komisyonu’nun 60. oturumunda İnovasyonda Kadın Projesini anlatarak projeye uluslararası bir boyut kazandırmış olduk. Projeyi daha da geniş kitlelere ulaştırmak ve kadınların inovatif projelerini nitelikli teşebbüslere dönüştürebilmek için elimizden geleni yapıyoruz ve yapmaya devam edeceğiz.

Bugüne kadar yapılan çalışmaların istatistiki sonuçlarını yansıtan bir değerlendirmeniz bulunuyor mu?

İnovasyonda Kadın Projesine başvuranlar arasında hakem heyetinin değerlendirmesi sonucu her yıl en iyi maksimum 30 proje seçilmektedir. Girişimcilik Kampına katılmaya hak kazanan ve finale kalıp ödüle layık görülen kadın girişimcilerin sayısı yıllara göre şu şekildedir:

2015 yılında I. Kadın Girişimcilik Kampına başvuruda bulunan 400’ün üzerinde kadın girişimciden 30 proje sahibi,

2016 yılında II. Kadın Girişimcilik Kampına başvuran 150 kadın girişimciden 28 proje sahibi,

2017 yılında III. Kadın Girişimcilik Kampına başvuran 200 kadın girişimciden 30 proje sahibi,

2019 yılında IV. Kadın Girişimcilik Kampına başvuran 275 kadın girişimciden 30 proje sahibi katılım sağlamıştır.

2015 yılında Girişimcilik Kampına katılan 30 proje sahibinden 10’u, 2016 yılında 28 proje sahibinden 5’i, 2017 yılında 30 proje sahibinden 5’i, 2019 yılında ise 30 proje sahibinden 5’i finale kalarak hakem heyetinin titiz değerlendirmesi sonucunda başarılı bulunmuştur.

Dört yıldır her ayrıntısını en ince detayına kadar planlayarak yürüttüğümüz İnovasyonda Kadın Projesinde finale kalıp desteklenmeyi hak eden projeler ise; “Biomarker Keşfi”, “İnteraktif Cloud Media Sistemleri”, “Metal ve Seramik Ortodontik Diş Braketlerinin Üretimi”, “Işıkla Haberleşen Etiket”, ‘’Zeytin Özütünden Antimikrobiyal Bioplastik Yüzeyler”, ‘’Hermetia Illucens Tabanlı Kitin ve Kitosan Üretimi”, ‘’Bitkisel Çikolata”, ‘’Bioaktif Bileşenli Doğal Yara ve Yanık Örtüsü”, ‘’Oral Enjektör”, “Bitkisel İçerikli Oleuropein ve Squalene Ekstraktının Katkı Maddesi”, “Babything”, “Mobil Rüzgâr Türbini”, “Doğal Ürünlerin Biyoyararlanımının Nano-Kil Kullanarak İyileştirilmesi”, “Rekombinant DNA Teknolojisi ile PET Türü Plastiğin Geri Dönüşümü”, “Swap üretimi“, “Bağışıklık Tarama Kiti” gibi farklı sektörlerden çalışmalardır.

Sonuç itibariyle kadın girişimcilerin tercihlerini incelediğimizde projelerin gıda, kozmetik, sanayi, yazılım, yenilenebilir enerji, bioteknoloji, tekstil gibi çeşitli sektörlerde dağılım gösterdiğini görmekteyiz.

Platin Dergisi, Mart 2020

35 ilham veren kadın: https://www.platinonline.com/dergi/35-ilham-veren-kadin-1064017