Kadın ve Demokrasi Vakfı’nın, ‘Yapay Zekâ ve Kadın’ temalı webinar serisinin ilk konuğu “Yapay Zekâ Aşık Olabilir mi?” başlıklı sunumuyla Doç. Dr. Enis Doko oldu. Farklı uzmanlık alanlarından akademisyenlerin yapay zekâya ilişkin seminerleriyle eylül ayına kadar devam edecek etkinliklere dileyen herkes web sitesi üzerinden kaydolarak katılabiliyor.

‘Yapay Zekâ ve Kadın’ webinarları, Kadın ve Demokrasi Vakfı’nın (KADEM) 8-9 Kasım tarihlerinde İstanbul’da düzenleyeceği 6. Uluslararası Kadın ve Adalet Zirvesi’ne hazırlık niteliği taşıyor. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı iş birliğiyle hayata geçirilecek Zirve’nin ana teması ‘Yapay Zekâ ve Kadın’ olarak belirlendi. KADEM, webinar serisi aracılığıyla, Zirve öncesinde konuya ilişkin daha derinlemesine bir anlayış geliştirilmesine yardımcı olmayı, alana ilgi duyanlar ile çalışmalar yürüten uzmanları bir araya getirmeyi ve farklı bakış açılarını keşfetmeyi amaçlıyor.

Webinar serisi, 24 Mayıs günü İbn Haldun Üniversitesi Felsefe Bölümü Başkanı Doç. Dr. Enis Doko’nun “Yapay Zekâ Aşık Olabilir mi?” sunumuyla başladı. Yapay zekâ (YZ) kavramını, türlerini ve ayrımlarını tanıtan Doko, her geçen gün gelişmeye devam eden bu teknolojinin çalışma ilkelerinin anlaşılması için genel bir çerçeve sundu.

İnsan zekâsını taklit ya da simüle ederek çalışan bir sistem olan YZ’nin temel amacının ‘sorun çözme’ olduğunu belirten Enis Doko, hesap makinelerinden daha karmaşık sistemlere kadar pek çok farklı cihaz ve uygulamada kullanılan bu teknolojinin farklı türlerinin, kadın ve erkeğin taşıdığı ifade edilen ‘moral değerler’ ile tarif edilebildiğini belirtti. Öte yandan bu ‘moral değerlerin’ bölgeler arasında değişiklik gösterdiğini de hatırlatan Doç. Dr. Doko, YZ’nin sahip olduğu veriyi edindiği kaynağın kilit önemde olduğunu vurguladı.

Doko şu ifadelerde bulundu: “Anglosakson coğrafyadan gelen ChatGPT, Batı kültürüne uygun bir soru sorma ve cevaplama biçimine sahip. Yapay zekâyı kullanarak işe alım yapan Amazon, daha çok erkekleri işe aldığı görünce bu yöntemden vazgeçmek zorunda kaldı. Bunun nedeni söz konusu teknolojinin edindiği veriye dayalı olarak analiz yapabilmesi. Data, daha önce işe alınan kişilerin çoğunlukla erkek olduğunu ortaya koyunca, çalışanların erkek olmasını gerekli bir özellik gibi değerlendirmiş olmalı.”

Benzer bir örneğin Apple’da da yaşandığını ifade eden Enis Doko, yapay zekânın aynı kredi puanına sahip erkek ve kadınlar arasında daha yüksek meblağların verilmesi için erkekleri seçtiğini belirtti. Doç. Dr. Doko şöyle devam etti:

“Muhtemelen daha önce kredi başvurusu yapanların erkek olmasından yola çıkarak analizini erkeklerden yana sonuçlandırdı. Çünkü yapay zekâ verili dataya göre hareket edebiliyor. O nedenle bahsettiğimiz örneklerde kullanılan yapay zekâ uygulamasının objektif olmadığını, ayrıca adaletsiz ve önyargılı sonuçlara varabildiğini söylemeliyiz.”

Günümüzde kullanılan yapay zekâ uygulamalarının toplumsal kalıpların dışına çıkamadığının vurgulandığı webinarda, söz konusu teknolojinin duygusal kapasitesi ve insana özgü duyguların yapay zekâ tarafından tecrübe edilip edilemeyeceği de tartışıldı. Gelecekte kullanacağımız ‘Güçlü YZ’ olarak adlandırılan türün, insana özgü duyguları anlama ve ifade etme potansiyelinin insan-makine etkileşimini tamamen yeni bir boyuta taşıyacağını belirten Doç. Dr. Enis Doko şöyle konuştu: “Gelişmiş yapay zekâ önümüzdeki dönemde insanlarla derin bağlar kurabilecek, empati yeteneklerini geliştirebilecek ve sosyal ilişkilerde önemli bir rol oynayabilecek. Ancak, bu durumla ortaya çıkan etik ve sosyal sorunlar da göz ardı edilmemelidir. Yapay zekânın duygusal bağlar kurma yeteneği, insan duygularını taklit etmekle sınırlı olmamalı ve etik normlar ve insan haklarıyla uyumlu olmalıdır.”

Sunumun sonunda katılımcıların sorularını da yanıtlayan Enis Doko, YZ’nin tehdit olarak görülmesinin altına yatan nedeni ise ‘öngörülemezlik’ olarak niteledi. Doko: “Kendini geliştirebilen ve benzerleriyle iletişim kurabilen bir sistem olan yapay zekânın nereye evrildiğini ve ne yapabileceğini öngöremiyoruz. Bu da insanlığın çıkarlarına aykırı sonuçlar ortaya çıkabileceği endişesine yok açıyor.”

Doç. Dr. Enis Doko’nun “Yapay Zekâ Aşık Olabilir mi?” başlıklı webinar kaydının tamamına bağlantıdan ulaşabilirsiniz: https://kadinveadaletzirvesi.org/yapay-zeka-ve-kadin-temali-zirve-hazirlik-webinarlari/

KADEM’in, akademisyenler, öğrenciler ve ‘Yapay Zekâ ve Kadın’ konusuna ilgi duyan herkes için önemli bir bilgi ve tartışma platformu sunmayı amaçlıyor.

Ulusal ve uluslararası uzmanların katkı sunacağı webinar serisinin tarihleri ve konuşmacıları ise şöyle:

• 10 Haziran 2024: “Yapay Zekânın Sunduğu Bilgiye Erişim İmkânı”, Merve Ayyüce Kızrak (Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi Yenilikçi Yapay Zekâ Uzmanı)
• 28 Haziran 2024: “Yapay Zekâ ve Etik”, Dr. Jocelyn Maclure (Mcgill Üniversitesi Felsefe Bölümü)
• 26 Temmuz 2024: “Yapay Zekâ Hukuk Uygulamalarını Nasıl Dönüştürecek?”, Şerafettin Ekici (İstanbul Medeniyet Üniversitesi Bilişim Hukuku Anabilim Dalı Başkanı)
• 1 Ağustos 2024: “Etik Ufuklar: Yapay Zekânın Geleceğine Yön Vermek”, Lisa Brunet (Ren3for İcra Kurulu Başkanı)
• 23 Ağustos 2024: “Yapay Zekâ ve Toplumsal Cinsiyet”, Merve Tosun (Anadolu Üniversitesi, Sosyoloji Anabilim Dalı Doktora Öğrencisi)
• 27 Eylül 2024: “Yapay Zekâ ve Geleceği Şekillendirmek”, Sadullah Uzun (TÜBİTAK BİLGEM İş Geliştirme Başkan Yrd.)